Η έκδοση της εφημερίδας «ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ» και η διανομή της στα μέλη και τους φίλους ανά τρίμηνο, αποτελεί ενεργό κρίκο συνοχής των συμπατριωτών και φίλων μας και σύνδεσης με την προγονική μας πατρίδα. Η ύλη της περιλαμβάνει πέρα απ’τη δημοσίευση των νέων και της δραστηριότητας του Σωματείου, μονογραφίες και άρθρα για την ιστορία και τις παραδόσεις της Μαδύτου, αλλά και γενικότερα της καθ’ημάς Ανατολής. Η κυκλοφορία της εφημερίδας «Ο ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ» άρχισε το 1950 και συνεχίζεται σχεδόν χωρίς διακοπή μέχρι σήμερα. Για την αξιοποίηση του πολύτιμου αρχειακού της περιεχομένου θεωρείται απαραίτητη η βιβλιοδέτηση των εκδοθέντων φύλλων της και η ψηφιοποίηση όλης της ύλης, με τρόπο ώστε να είναι δυνατή η κατηγοριοποίηση και η άμεση εύρεση των άρθρων κλπ που αφορούν σε θέματα εδιαφέροντος ιστορικού, παραδοσιακού, γλώσσας, προσωπικοτήτων της Μαδύτου, ή και όποιου άλλου θέματος θα προγραμματιστεί να αναζητείται. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολύνεται η έρευνα και η μελέτη στα θέματα αυτά. Η εργασία αυτή εντάσσεται στους στόχους του Σωματείου.

Δύο σημαντικά βιβλία έχουν εκδοθεί για τη Μάδυτο. Το πρώτο, βιβλίο του Μαδύτιου ιατρού Απόστολου Ε. Σιταρά «Η ΜΑΔΥΤΟΣ» εκδόθηκε από το Σωματείο μας το 1949 και επανεκδόθηκε με επιμέλεια του τέως προέδρου Μιχαήλ Κατζάκη το 1971. Αποτελεί ένα θαυμάσιο τόμο της ιστορίας της Μαδύτου από την αρχαιότητα μέχρι το 1922, της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας λαογραφίας της, της τοπογραφίας της και της αναφοράς στις λαμπρές προσωπικότητές της που υπηρέτησαν δημιουργικά την εκκλησία, την επιστήμη, τα γράμματα και τις τέχνες, ή ακόμη υπήρξαν ευεργέτες για τη Μάδυτο και την Ελλάδα, ή έπεσαν ηρωϊκά αγωνιζόμενοι γι’αυτήν. Το άλλο βιβλίο, με τίτλο «ΜΑΔΥΤΟΣ Η ΠΟΛΙΣ ΤΗΣ ΧΕΡΡΟΝΗΣΟΥ» που εκδόθηκε το 1890, είναι του Μαδύτιου Χρυσόστομου Α. Παπαδόπουλου, πολυγραφότατου και βαθυνούστατου συγγραφέως και διατελέσαντος πρώτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος (1923 – 1938). Γραμμένο σε αρχαϊζουσα Ελληνική, ιστορεί με λυρικό τρόπο την αρχαία, μεσαιωνική και νεώτερη ιστορία της Μαδύτου, περιέχει πολύτιμα στοιχεία της εκκλησιαστικής ιστορίας της, ανάφέρει αρχαιολογικά ευρήματα ελληνικών επιγραφών που βρέθηκαν στη Μάδυτο και αναφέρεται επίσης στην πλουσιώτατη λαογραφία της. Αμφότερα τα βιβλία είναι εξαντλημένα, αποτελεί δε στόχο του Σωματείου η επανέκδοσή τους.

Το Σωματείο μας ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1919 και αναγνωρίστηκε επισήμως τον Μάρτιο του 1921 με την επωνυμία «Η Εκάβη» έχοντας μέλη Μαδύτιους φοιτητές στην Αθήνα και πρόσφυγες από τις πόλεις Μάδυτος και Κριθιά της Θρακικής Χερσονήσου της Ανατολικής Θράκης. Μετωνομάστηκε σε «ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ» τον Σεπτέμβριο του 1923 με πλήρη επωνυμία «Αγαθοεργόν Σωματείον των Μαδυτίων Ο ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ». Έθεσε ως σκοπό του την περίθαλψη και ηθική υποστήριξη όλων των προσφύγων καταγομένων απ’ τη Μάδυτο και τα Κριθιά, την συνδρομή για την άπορη τότε νεολαία με υψηλή επίδοση στα γράμματα και τις επιστήμες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, και ακόμη τη μελέτη της ιστορίας της Μαδύτου, την περισυλλογή, διαφύλαξη , μετάδοση και εκλαϊκευση του λαογραφικού της θησαυρού, όπως και την σύσφιξη των πατριωτικών και κοινωνικών δεσμών των απανταχού της γης διαβιούντων Μαδυτίων και των απογόνων αυτών. Επίσης την έκδοση της εφημερίδας του Σωματείου «Ο ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ», την ανέγερση κτηρίου με την ονομασία «Μαδυτινή Στέγη» για την εξυπηρέρηση των σκοπών του Σωματείου και την πραγμάτωση γενικά συναφών αγαθοεργών και κοινωνικών σκοπών. Συν τω χρόνω, με γενόμενες διαδοχικές αναθεωρρήσεις του Καταστατικού του Σωματείου, ο σκοπός διευρύνθηκε και εξειδικεύτηκε με την προσθήκη της φροντίδας και περίθαλψης των απόρων υπερηλίκων, της προικοδότησης και αποκατάστασης απόρων κορασίδων, τη δωρεάν περίθαλψη των Μαδυτίων στο θεραπευτήριο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός». Τα πλείστα από τα παραπάνω έγιναν πράξη χάρη στις άοκνες προσπάθειες των προέδρων και των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων που υπηρέτησαν το Σωματείο, αλλά και με την αξιοποίηση των συνδρομών, εισφορών και προσφορών στο Σωματείο, τόσο εκ μέρους των μελών του απ’ την περιοχή Αθηνών, όσο και εκ μέρους Μαδύτιων απ’όλη την Ελλάδα, αλλά και από εγκατεστημένους σ’ όλη την υφήλιο. Ιδιαίτερη όμως σημασία και χρησιμότητα είχαν οι δωρεές Μεγάλων Μαδυτίων Ευεργετών όπως του Λάζαρου Σαραντόγλου και του Χρήστου Κασίμη, οι οποίοι προσφέροντες μεγάλα ποσά σε χρυσές λίρες προπολεμικά για την ανάπτυξη του θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός», επέβαλαν τη δωρεάν διάθεση κλινών του νοσοκομείου και την παροχή ομοίως δωρεάν νοσηλείας σ’αυτό για τους Μαδύτιους και τους απόγονούς τους μέχρι σήμερα, έπειτα από απλή αίτηση του Σωματείου μας. Τους σκοπούς του Σωματείου μας εξυπηρετεί και το κληροδότημα της Μαδύτιας Θεοδώρας Σκαρλή–Μπαλταδοπούλου, από το οποίο χρηματοδοτείται με βάση τη διαθήκη της, η βράβευση και οικονομική ενίσχυση κάθε χρόνο των αριστευόντων μαθητών, απόγονων των Μαδυτίων, στα σχολεία της χώρας μας. Σήμερα, στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, και μετά την προκοπή με την οποία έχουν πλέον καταξιωθεί οι Μαδύτιοι μετανάστες και οι απόγονοί τους όπου κι’αν έχουν εγκατασταθεί στον κόσμο, αλλά και μετά την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα, το Σωματείο μας εξακολουθεί μεν, εφόσον υπάρχουν ακόμη ανάγκες και έχει τη δυνατότητα, να να προσφέρει αγαθοεργόν έργο στους συμπατριώτες μας. Στρέφεται όμως τώρα περισσότερο στη μελέτη και αξιοποίηση των παραδόσεων, του πολιτισμού και της ιστορικής προσφοράς της Μαδύτου στην Ελλάδα, τη Χριστιανική Εκκλησία και τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Προσπαθεί ιδιαιτέρως με τον τρόπο αυτό να συνεισφέρει στην αυτογνωσία των σημερινών απογόνων των πρώτων μεταναστών. Θεωρούμε ότι αυτό είναι ουσιώδες και πολύτιμο στοιχείο της υπόστασης και προσωπικότητας κάθε ανθρώπου της εποχής μας, γιατί τον βοηθά να συνειδητοποιεί από πού προέρχεται και προς τα πού πηγαίνει. Κινδυνεύει έτσι λιγότερο ν’ αλεστεί και να πολτοποιηθεί πνευματικά απ’ τους μύλους της σημερινής παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και κοινωνίας, ώστε απρόσωπος πια, να οδηγηθεί στο να πιστεύει τυφλά, ότι κυρίαρχος σκοπός της ζωής του είναι μόνο το κέρδος.

Η ανάγκη ίδρυσης του Σωματείου μας ξεκίνησε μετά την καταστροφή της Μαδύτου απ’ τους Αγγλογάλλους με τον βομβαρδισμό της πόλης από πλοία του Αγγλικού στόλου την 16/29 Απριλίου 1915. Καταστράφηκε και εγκαταλείφθηκε η πόλη, εκατοντάδες σκοτώθηκαν απ’τον βομβαρδισμό, χιλιάδες Μαδύτιοι πέθαναν απ’τις στερήσεις, τις κακουχίες και τις αρρώστιες περιπλανόμενοι μετά την καταστροφή εντελώς απροστάτευτοι στην Τουρκία των νεοτούρκων. Πολλοί τότε κατόρθωσαν να δραπετεύσουν απ’την Τουρκία και ορισμένοι απ’αυτούς μαζί με Μαδύτιους νέους που σπούδαζαν στην Ελλάδα, ίδρυσαν στην Αθήνα το Σωματείο «Η Εκάβη». Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και την Συνθήκη των Σεβρών του 1920 επιχειρήθηκε με την προστασία των συμμάχων και την παρουσία του Ελληνικού Στρατού στην Ανατολική Θράκη, η επανοίκιση της Μαδύτου απ’ τους εναπομείναντες πρώην κατοίκους της. Ύστερα όμως απ’την Ελληνική ήττα στην Μικρά Ασία και τη συνθήκη των Μουδανιών το 1922, εκκενώθηκε από τους Έλληνες η Ανατολική Θράκη και μαζί μ’αυτούς εγκατέλειψαν και πάλι την πόλη τους οι τελευταίοι Έλληνες κάτοικοι της Μαδύτου, η οποία μετωνομάστηκε από τους Τούρκους σε “Eceabat”. Έτσι το Σωματείο μας άρχισε να επιτελεί το έργο του για την διευκόλυνση εγκατάστασης στην Ελλάδα, την περίθαλψη και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής των Μαϋτιανών προσφύγων, μετωνομάστηκε δε σε «Αγαθοεργόν Σωματείον των Μαδυτίων Ο ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ». Το έργο του Σωματείου υπήρξε πραγματικά αξιόλογο γιατί κατόρθωσε με όποια μέσα συγκέντρωσε χάρις στην πατριωτική συνείδηση και αλληλεγγύη των απανταχού Μαδυτίων, να βοηθήσει κατ’αρχήν στην αναγνώριση των αφικομένων στην Ελλάδα συμπατριωτών, στην έκδοση προσωρινών τους ταυτοτήτων και πολιτογράφησή τους ως πολιτών της χώρας, στη δημιουργία αμέσως μετά προγράμματος πολλαπλής υποστήριξής τους, ιδίως των απόρων, και στη διασφάλιση τέλος, της δωρεάν νοσοκομειακής τους περίθαλψης στο θεραπευτήριο «Ευαγγελισμός» χάρις στις δωρεές των Μεγάλων Μαδυτίων Ευεργετών. Ταυτόχρονα φρόντισε να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και διατήρηση των εθίμων τους με την τακτική διοργάνωση εκδηλώσεων μνήμης και σχετικών εορτασμών. Το Σωματείο μας είναι ίσως το αρχαιότερο σωματείο μεταναστών στην Ελλάδα, αφού η ίδρυση και λειτουργία του ξεκίνησε πριν την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας των ετών 1923 -1924, λόγω ακριβώς της υποχρεωτικής εγκατάλειψης της κατεστραμένης Μαδύτου και της προσπάθειας αναζήτησης νέας τύχης στην Ελλάδα (και αλλαχού), από ξεριζωμένους Μαδύτιους μετά τον βομβαρδισμό της πόλης τους το 1915. Το Σωματείο περιέλαβε αρχικά ως μέλη τους Μαδύτιους μετανάστες που εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα και τον Πειραιά, αργότερα δε σε όλο το λεκανοπεδιο Αθηνών. Παράλληλα, έγινε κέντρο αναφοράς των Μαδύτιων που εγκαταστάθηκαν σε άλλα μέρη της Ελλάδας όπως στο Στρόλογγο του νομού Θεσσαλονίκης κοντά στη λίμνη Βόλβη όπου ίδρυσαν την πόλη της Νέας Μαδύτου, αλλά και των Μαδυτηνών κοινοτήτων που δημιουργήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, Λήμνο, Καβάλα, Γιαννιτσά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπως και εκτός Ελλάδος, στις Η.Π.Α., στον Καναδά, στην Αυστραλία και αλλού. Αξίζει να μνημονεύονται εκείνοι που ανέλαβαν την ευθύνη και έδοσαν μέσα απ’το Σωματείο δύσκολους και σκληρούς αγώνες για την εκπλήρωση των σκοπών του, ιδιαιτέρως δε οι εκ Μαδύτου προερχόμενοι αείμνηστοι, αλλά και επιζώντες τέως πρόεδροι αυτού, όπως οι Χαράλαμπος Μούρκος, Κωνσταντίνος Καβαδέλλας, Ρήγας Παπαδόπουλος, Κυριάκος Καβαδέλλας οι οποίοι αντιμετώπισαν τα τεράστια προβλήματα εγκατάστασης των Μαδύτιων μεταναστών στην Ελλάδα και της ένταξής τους στην κοινωνία και οικονομία της χώρας κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, αλλά και εκείνοι των δύσκολων επίσης χρόνων που ακολούθησαν τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο, όπως οι Κωνσταντίνος Καβαδέλλας, Μιχάλης Κατζάκης και Ευριπίδης Μαλάμογλου.

Οι βασικές αποφάσεις του Σωματείου λαμβάνονται, βάσει του Καταστατικού του, από τις Γενικές Συνελεύσεις των μελών που πραγματοποιούνται τακτικώς κατ’έτος για τον οικονομικό έλεγχο, όπως και κάθε τρία χρόνια για τη διενέργεια αρχαιρεσιών εκλογής Διοικητικού Συμβουλίου και Εξελεγκτικής Επιτροπής. Το εκλεγόμενο επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο ασκεί τη διοίκηση και οργανώνει όλες τις δράσεις του Σωματείου. Το Σωματείο «Ο ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ» διαχειρίζεται επίσης μέσω οριζόμενης από αυτό Επιτροπής Διαχείρισης , το «Αυτοτελές Κεφάλαιο Διαχείρισης του Κληροδοτήματος Θεοδώρας Σκαρλή – Μπαλταδοπούλου», που αποτελεί Κοινωφελές Ίδρυμα λειτουργούν βάσει του Α.Ν 2039/1939 με δικό του Οργανισμό, ο οποίος περιγράφεται στο εκδοθέν για το σκοπό αυτό Προεδρικό Διάταγμα, (ΦΕΚ 283/10 Απρ.1997). Σκοπός του Ιδρύματος αυτού είναι η εκμετάλευση του κληροδοτήματος που κατέλιπε στο Σωματείο μας η Θεοδώρα Σκαρλή – Μπαλταδοπούλου, ώστε να διατίθενται ετησίως χρηματικά ποσά για τη βράβευση των αριστευόντων μαθητών Μαδυτηνής καταγωγής από όλη την Ελλάδα. Στο Σωματείο «Ο ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ» εξ άλλου, είναι πάντοτε δυνατόν να ιδρύονται επιτροπές με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και σκοπό την πραγματοποίηση οριζόμενου ειδικού κάθε φορά, έργου.